Old Solider never die

Old Solider never die – Kelly (again!) เมื่อจำเป็นต้องพึ่งทหารแก่ – วิศวกร และ คนงานแท่นเจาะสมัยใหม่ ยุค 20 ปีให้หลังนี่ หลายคนไม่เคยเห็นอุปกรณ์ชิ้นนี้ หรือ อาจจะเห็นแต่ในรูป วีดีโอคลิป ในตำรา ในโลกไซเบอร์

Kelly เป็นภูมิปัญญาวิศวกรขุดเจาะสมัยเก่า ตอนผมเริ่มทำงานใหม่ๆ ปี 1989 นั้น Kelly คือมาตราฐานที่ใช้กันทั่วไปบนแท่นขุดเจาะ

มันเป็นอุปกรณ์กลง่ายๆที่ให้เราสามารถหมุนก้านเจาะได้ โดยที่หย่อนก้านเจาะไปด้วยในขณะเดียวกัน

วิศวกร และ คนงานรุ่นใหม่ เคยถามผมว่า ทำไม่บน rig floor ถึงมี rotary table มีโต๊ะหมุนได้ไปทำไม ใช่ครับ หลายๆครั้งเราเห็นมันหมุนตอนเราใส่ wear bushing หรือ ทำอะไรหลายๆอย่าง แต่จริงๆแล้ว rotary table ถูกออกแบบมาให้ใช้คู่กับ Kelly ต่างหาก การใช้งานอย่างอื่นของ Rotary table เป็นเพียงผลพลอยได้

Kelly (again!) เมื่อจำเป็นต้องพึ่งทหารแก่

ถ้าจะซื้อของใน shopee อยู่แล้ว เข้าทางนี้เลยครับ ผมจะได้ค่าคอมฯ ถือว่าช่วยผมจ่ายค่าเช่า host server ไม่ใช่คลิ๊กดูดเงินแน่นอนครับ ไม่ต้องกังวล

ทักวันนี้ เรามี Top Drive เป็นมาตราฐานกันแล้ว ก็มีคำถามว่า เอ๊ะ แล้วทำไมเจ้า ทหารแก่ๆที่ชื่อ Kelly ยังมีอยู่ ไม่เก็บเข้าพิพิธภันฑ์ไปให้หมด

ครับ มันมีเหตุผลของมันครับ ตามผมมา จะเล่าให้ฟัง

ก่อนอื่น ขอแนะนำให้รู้จัก Kelly กันก่อน เพื่อจะได้เข้าใจว่า ทำไมบางงานทุกวันนี้ยังต้องพึ่งทหารแก่คนนี้อยู่

รูปร่างภายนอกของมันคือ แท่งเหล็กกลวง มีรูตรงกลาง (ให้น้ำโคลนไหลผ่านได้) ภายนอกเป็นรูป 6 เหลี่ยม ด้านบนต่อกับหูหิ้วคล้องไว้กับตะขอ (hook) เพื่อต่อเข้ากับท่อน้ำโคลน

-------------------------------------------------------

ไม่พลาด ข่าวสาร บทความ ความรู้ ประกาศตำแหน่งงานว่าง และ อื่นๆ

กรอก ชื่อ และ อีเมล์ ในแบบฟอร์มข้างล่าง จะมีอีเมล์กลับมาให้ "ยืนยัน" นะครับ การสมัครจึงจะสมบูรณ์ ... อ้อ ... อย่าลืมดูใน junk, trash, spam box นะครับ บางทีระบบมันเอาอีเมล์ตอบกลับไปไว้ที่นั่น

จะมีอีเมล์กลับมาให้ "ยืนยัน" นะครับ การสมัครจึงจะสมบูรณ์ … อ้อ … อย่าลืมดูใน junk, trash, spam box นะครับ บางทีระบบมันเอาอีเมล์ตอบกลับไปไว้ที่นั่น แล้วอย่าลืม mark as not junk or spam ด้วยนะครับ เวลาส่งเตือนคราวหน้า จะได้ไปอยู่ใน in box :)

ด้านล่างมีตุ้มๆห้วยอยู่ ที่สามารถเลื่อขึ้นเลื่อนลงได้ ตุ้มๆนี้เราเรียกว่า Kelly bushing

นี่ครับ ผ่าให้ดูชัดๆว่าข้างใน kelly bushing มีอะไร เป็นการออกแบบทางวิศวกรรมที่เก๋มากเลยเห็นไหมครับ ตัว bushing หมุนได้ ในขณะเดียวกัน ท่อเหล็ก 6 เหลี่ยมก็เคลื่อนที่ขึ้นลงได้ด้วย พวกเราเด็กช่าง ดูรูปข้างล่างนี่นิดเดียวก็ถึงบางอ้อแล้วใช่ไหมครับ ว่ากลไกมันเป็นอย่างไร

ใต้ Kelly bushing มีขา(pin)สั้นๆ เอาไว้เสียบเข้ากับรูบน rotary table

ดังนั้น พอ rotary table หมุน kelly bushing มันก็หมุนตาม พอ bushing หมุน ก็บังคับให้ก้านเหล็ก 6 เหลี่ยมหมุน ด้านล่างของก้านเหล็ก 6 เหลี่ยม (ที่อยู่ใต้ bushing) นี่ก็ต่อเข้ากับก้านเจาะ ดูรูปข่างล่างจะเข้าใจดีขึ้น

*saver sub เป็นข้อต่อที่เอาไว้ตรงกลางระหว่างก้านเจาะกับ kelly เพราะ ในการทำงาน ต้องขันเข้าขันออกก้านเจาะกับเกลี่ยวตัวผู้ของ kelly บ่อยๆ เดี๋ยวเกลียวตัวผู้ของ kelly จะสึก เลยมีข้อต่อคั่นกลางเอาไว้ให้สึกแทนเกลียวตัวผู้ของ kelly ถ้าตัวผู้ของ save sub สึก ก็ถอด saver sub เปลี่ยนเอา ราคาถูกกว่า เปลี่ยน kelly ทั้งอัน หรือ ตัดทำเกลี่ยวตัวผู้ kelly ใหม่

Kelly เป็นการแยกภาระเชิงกลในการหมุน (angular/ circumference load) ออกจาก ภาระเชิงกลในแนวดิ่ง (axial load) อย่างชาญฉลาดมากๆ

ตะขอ (hook) ที่เกี่ยว kelly ไว้ในแนวดิ่งก็ดึงขึ้นหย่อนลงด้วย กว้าน (drawwork) รับภาระในแนวดิ่งไปอย่างเดียว ส่วน rotary table บน rig floor ก็หมุนไป รับภาระแรงบิด (torque) ในการหมุนไป แยกออกจากกันเด็ดขาด

ซึ่งตรงนี้แหละที่แตกต่างจาก top drive ที่เอาทุกอย่างไปรวบไว้ที่มอเตอร์ตัวเดียวเลย เวลามีแรงกระแทกในแนวดิ่งมา top drive ทั้งตัวสั่นเป้นเจ้าเข้า พังทั้งยวง

จะสังเกตุว่ารูหนูบน rig floor มีอยู่ 2 ตัว มันก็หนูทั้งคู่ รูหนู mouse เอาไว้พักก้านเจาะก้านถัดไปที่จะใช้ (เอาโซ่ดึงขึ้นมาจาก cat walk มาใส่พักไว้รอ) ส่วน รูหนู rat เอาไว้เก็บ kelly เวลาไม่ใช้งาน เช่น ตอนเอาท่อกรุลงหลุม เป็นต้น

ทำไมทหารแก่ kelly ไม่เคยตาย

เราเอาทหารแก่มาใช้งานตอนไหน

อย่างที่บอกไว้ตกี้ว่า เวลามีแรงกระแทกในแนวดิ่งอันเนื่องมาจากก้านเจาะไปขุดกระแทกอะไรแข็งๆเข้า มา top drive ทั้งตัวสั่นเป้นเจ้าเข้า พังทั้งยวง

คืองี้ …

ในการขุดปกติๆเนี้ย ตอนขุดชั้นหินแรกๆ ตื้นๆ ชั้นหินมักจะไม่แข็ง ขุดไปได้เรื่อยๆ นึกภาพหัวขุด ขุดหิน หรือ ดิน นุ่มๆ ก้านเจาะมันก็ไม่เด้งขึ้นเด้งลง อย่าลืมว่าเราใช้วิธีขุดแบบลูกตุ้ม คือ ให้น้ำหนัก drill collar กดลงบนหัวเจาะ ดังนั้นถ้าหินไม่แข็งนัก น้ำหนัก drill collar ก็กดหัวเจาะ เจาะไปได้เรื่อยๆ ชิวๆ ไม่กระเด้งกระดอน

พอขุดลึกเข้าไปเรื่อยๆ ชั้นหินเริ่มแข็งขึ้น คราวนี้ BHA ทั้งยวงก็จะเด้งและสั่นพับๆเป็นเจ้าเข้า แต่เราไม่เห็นอาการสั่นอาการเด้งดึ๋งๆบนแท่นขุดเจาะ เพราะว่า ก้านเจาะยาวๆที่อยู่ในหลุม มันทำหน้าที่เป็นโช้ค (choke) รับการสั่นกระแทกนั้นเอาไว้

ดังนั้น ในการขุดที่ปกติๆ Top drive ก็ไม่ได้เดือดร้อนอะไร ยังไงๆ top drive ก็มองไม่เห็น (ไม่ได้รับผลกระทบ) จากการกระเด้งกระดอนสั่นพับๆของ BHA อยู่แล้ว

แต่ถ้าเราขุดโดยแท่นบกแล้วชั้นหินแข็งๆมันดันอยู่ตื้นๆล่ะ ซวยเลย จริงไหม ขุดลงไปไม่กี่เมตร แท่นเจาะสั่นพับๆทั้งแท่นเป็นเจ้าเข้าเพราะแรงกระเด้งกระดอนของหัวเจาะกับชั้นหิน top drive ราคาหลายล้านเหรียญก็จะพังเอา

นี่แหละครับ ตอนที่เราต้องพึ่งทหารแก่อย่าง kelly

เราก็ต้องวุ่นวายเปลี่ยน top drive (ที่ติดมาเป็นมาตราฐานของแท่นเจาะ) เป็น kelly ตอนเริ่มต้นเจาะไปสักพักใหญ่ๆ จนไม่มีแรงสั่นจาก BHA ขึ้นมา แล้วค่อยเปลี่ยนกลับเป็น top drive แต่ก็ต้องชั่งใจเหมือนกันว่า จะเปลี่ยนไหม หรือ เปลี่ยนเมื่อไร เพราะ …

การถอด kelly ออก เปลี่ยนกลับเป็น top drive ใช้เวลาเยอะอยู่ งานช้างหย่อมๆเลยล่ะ
kelly ขุดได้ที่ล่ะก้าน แต่ top drive ขุดได้ทีล่ะ stand (3 ก้านต่อกัน) ประหยัดเวลาต่อก้าน
อัตราเร็วในการขุด (ROP – Rate Of Penetration) ชั้นหินนั้นๆ

ต้องคำนวนดีๆ เพราะบางที ขุด kelly ต่อไป ช้าหน่อยเพราะต่อก้านบ่อย แต่ ROP มันโอเค อีกเดี๋ยวก็ถึงก้นหลุมแล้ว อะไรเงี้ย คิดนิดนึงก่อนจะเปลี่ยน แต่ถ้าอีกไกล ROP ก็ช้า ยอมเสียเวลาเปลี่ยนเป็น top drive เวลาขุดโดนรวมน่าจะดีกว่า อะไรทำนองนี้ เป็นหน้าที่ของวิศวกรต้องคำนวนบ้างไรบ้าง (ทำงานบ้างเดี๋ยวตกงาน 555)

ก่อนจบ ถ้าใครอยากรู้จักอุปกรณ์ต่างๆที่เราเอาชื่อสัตว์มาเป้นชื่ออุปกรณ์ (เช่น cat head, cat line, cat walk, donkey dick) ก็ไปหาความรู้เฮฮากันได้ที่ลิงค์ข้างล่างนี้นะครับ

Zoo On the Rig … พาชมสวนสัตว์บนแท่นขุดเจาะฯ มีสัตว์เยอะแยะเลยครับ