ออกแบบแนวหลุม Entry Level กรอบความรู้ วิศวกรรมการขุดเจาะหลุม ตอนที่ 3 – OIL MAN

ออกแบบแนวหลุม … สมัยก่อนโน้นนนน (นานหน่อย แก่แล้ว 555) ตอนผมเริ่มทำงานใหม่ๆ (ปี 1989) การขุดหลุมปิโตรเลียมส่วนใหญ่ป็นหลุมตรงๆ ขุดกันดิ่งๆลงไปหาจุดศูนย์กลางโลก ถ้ารู้ว่าที่ไหนขุดแบบเอียงๆ ก็จะเป็นที่ฮือฮา อู้หูกัน

ต่อมาก็สามารถขุดแบบเอียงๆกันได้ แต่ยังคุมทิศทางไม่ได้ คือขุดแถออกไปจากปากหลุม แต่จะแถไปทิศเหนือใต้ออกตกก็ไม่รู้ มิหน่ำซ้ำ ยังไม่มีเครื่องมือวัดทิศทางที่ก้านเจาะ (MWD) อีกต่างหาก

อารมณ์เหมือนปักแท่นขุดกลางวงเวียนอนุสาวรีย์ชัยฯแล้วก็ไม่รู้ว่าก้นหลุมมันจะไปอยู่ ราชวิถี ดินแดง พญาไท หรือ พหลโยธิน หลับตาแถออกไปนั่นแหละ

ต่อมาก็เริ่มจะส่ายไปสายมากำหนดทิศทางได้ และ ความลาดเอียงจากแนวดิ่งก็สามารถทำได้มากขึ้นเรื่องๆ จากไม่กี่สิบองศา ไปจน 50 – 60 องศา

การขุดหลุมแนวนอนขนานไปกับพื้นโลกก็เป็นอะไรที่ โอ้ย เป็นไปไม่ได้ๆ แต่ก็นะ เวลาผ่านไป เราก็สามารถค่ะ ทำได้ การขุดหลุมในแนวรอบก็กลายเป็นเรื่องปกติๆไป คราวนี้ก็มาแข่งกันว่า ใครจะขุดแนวราบแล้วยืดปลายหลุมออกห่างไปจากปากหลุมไปได้ไกลกว่ากัน

ถ้าจะซื้อของใน shopee อยู่แล้ว เข้าทางนี้เลยครับ ผมจะได้ค่าคอมฯ ถือว่าช่วยผมจ่ายค่าเช่า host server ไม่ใช่คลิ๊กดูดเงินแน่นอนครับ ไม่ต้องกังวล

ล่าสุดก็นี่ครับ … สถิติโลกใหม่ ขุดหลุมในแนวนอน (Horizontal well) – 15,000 เมตร !

จากสมัยหนึ่งที่ความสามารถในการขุดหลุมเอียง หลุมแนวนอน เป็นความสามารถพิเศษของวิศวกรขุดเจาะ มาวันนี้ กลับกลายเป็นความรู้ความสามารถมาตราฐานไปแล้ว

เหมือนภาษาอังกฤษในสังคมการหางานทำของบ้านเรา ที่สมัยนึงเป็นความสามารถพิเศษ ใครอ่านออก พูดได้ เขียนได้ ก็เรียกเงินเดือนแพงๆได้ พอมาสมัยนี้ กลับกลายเป็นว่า ใคร พูด อ่าน เขียน ไม่ได้ แทบจะหางานดีๆทำไม่ได้ … ซะงั้น

ดังนั้นจึงไม่น่าแปลกใจที่สภาวิศวกรจะกำหนดเรื่องนี้ไว้ในส่วนที่ ต้องรู้ สำหรับ Entry level

-------------------------------------------------------

ไม่พลาด ข่าวสาร บทความ ความรู้ ประกาศตำแหน่งงานว่าง และ อื่นๆ

กรอก ชื่อ และ อีเมล์ ในแบบฟอร์มข้างล่าง จะมีอีเมล์กลับมาให้ "ยืนยัน" นะครับ การสมัครจึงจะสมบูรณ์ ... อ้อ ... อย่าลืมดูใน junk, trash, spam box นะครับ บางทีระบบมันเอาอีเมล์ตอบกลับไปไว้ที่นั่น

จะมีอีเมล์กลับมาให้ "ยืนยัน" นะครับ การสมัครจึงจะสมบูรณ์ … อ้อ … อย่าลืมดูใน junk, trash, spam box นะครับ บางทีระบบมันเอาอีเมล์ตอบกลับไปไว้ที่นั่น แล้วอย่าลืม mark as not junk or spam ด้วยนะครับ เวลาส่งเตือนคราวหน้า จะได้ไปอยู่ใน in box :)

เช่นเคยครับ มีเรื่องที่ต้องอ่านก่อนนะครับ ไม่งั้น อ่านต่อไปจะงงนะครับ

Bottom Hole Assembly (BHA) คืออะไร
ขุดหาน้ำมันกันอย่างไร? ตอน ทิศทางหลุม
Dumb Iron
AGS Adjustable Gauge Stabilizer
RSS Rotary Steerable System
MWD Measurement While Drilling
Turbine drilling (ขุดด้วยเทอร์ไบน์)
Positive Displacement Motor (PDM) หรือ Mud Motor

ออกแบบแนวหลุม

โจทย์ท่านว่าอย่างนี้ครับ

1.3) ออกแบบ แนวหลุมปิโตรเลียมทั้งประเภทที่เป็นหลุมเอียง และ หลุมแนวนอน

ก) สามารถเลือกระดับที่เหมาะสมที่จะเริ่มเจาะหลุมเอียงออกจากแนวดิ่ง และสามารถกำหนดมุมเอียง และ ทิศทางของหลุม เพื่อเข้าสู่บริเวณเป้าหมายที่คาดว่าจะพบเจอปิโตรเลียมที่ได้กำหนดไว้ได้อย่างถูกต้องแม่นยำ

ข) กำหนดอุปกรณ์ก้นหลุม และ อุปกรณ์ที่ติดไว้กับก้านเจาะที่เหมาะสม เพื่องานด้านการกำหนดมุม และ ทิศทางของหลุมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ค) ควบคุมทิศทางของหลุมเจาะในระหว่างการเจาะให้เป็นไปตามที่กำหนดไว้ในแผนการเจาะหลุมปิโตรเลียม

มาเรามาสนทนาธรรมกันทีล่ะเรื่องๆ

เรื่องแรก

เอาอย่างแรกก่อน —> เลือกระดับที่เหมาะสมที่จะเริ่มเจาะหลุมเอียงออกจากแนวดิ่ง

จุดที่เราเริ่มเจาะหลุมเอียงออกจากแนวดิ่ง เราเรียกว่า Kick Off Point (KOP) … เรามีปัจจัยอะไรที่ต้องคำนึงในเรื่องการกำหนดตำแหน่งเจ้า KOP บ้าง

ตัวหลุม

อย่างแรกเลย คือ มุมเอียงของหลุมที่ทำกับแนวดิ่ง (inclination)

ที่พิกัดเป้า (target) เดียวกัน ถ้า KOP ตื้น inclination (ความเอียง) จะไม่เยอะ (คือหลุมไม่เอียงมาก) ทำให้ขุดง่าย เพราะ หลุมเอียงมากๆ ขุดยาก ปัญหาเยอะ ล้านแปดปัญหา

ในทางตรงกันข้าม ถ้า KOP ลึกๆ หลุมยิ่งเอียงมาก ดูรูปประกอบครับ

จะเห็นว่า แนวหลุมสีแดงมันเอียงกว่าแนวหลุมเส้นสีดำ เพราะเราย้ายจุด KOP มาอยู่ลึก ดังนั้นถ้าเป้าของเรา อยู่ห่างปากหลุมมากๆ เราก็จะพยายามให้ KOP อยู่ตื้นๆ

การทำงาน

โดยหลักฟิสิกส์แล้ว การ ออกแบบแนวหลุม โดยการเบี่ยงหลุมออกจากแนวดิ่ง (KOP) ลึกๆจะยาก เพราะการสูญเสียพลังงานกลในการส่งผ่านพลังงานลงไปเพื่อที่จะบังคับให้ BHA เบี่ยงออกจากแนวดิ่ง ดังนั้น เราก็พยายามให้จุด KOP อยู่ตื่นๆ

นอกจากเรื่องการสูญเสียพลังงานแล้ว การควบคุมทิศทางในการเบี่ยง ก็ยาก เพราะ KOP มันลึก ยกตัวอย่างง่ายๆ ถ้าเราอยากจะหันหัวเจาะไป 30 องศา (ไปทางขวา) เราก็จะหมุนก้านที่แท่นขุดไปทางขวา 30 องศาใช่ไหม ในโลกอุดมคติ หัวเจาะก็ควรจะหมุนไปทางขวาด้วย 30 องศา

แต่ในความเป็นจริง ก้านขุดยาวเป็นร้อยๆเมตร มันมีสิ่งที่ฟิสิกส์เรียกว่า residual torque คือ แรงบิดทีคงค้างอยู่ในก้านเจาะเนื่องจากแรงเสียดทานระหว่างก้านเจาะกับผนังหลุม

นั่นคือ ยิ่งลึก ก้านเจาะยิ่งยาว แรงเสียดทานที่ว่านี้ยิ่งมาก บนแท่นเจาะเราหมุนก้านเจาะไป 30 องศา หัวเจาะอาจจะหมุนไปจริงๆแค่ 20 เป็นต้น กว่าจะยักแย่ยักยัน ให้หัวเจาะหมุนไป 30 องศา ให้ได้ยั่งใจ ก็หมุนขวา คืนกลับซ้าย ขวาซ้ายขวา กันบมแท่นไม่รู้กี่รอบ พอเห็นภาพไหมครับว่า ยิ่ง KOP ลึก การทำงานมันลำบากลำบนยังไง

ธรณี

เรื่องนี้ต้องเทียบเคียงนิดนึง เคยพยายามเลี้ยวรถบนพื้นถนนที่ลื่นๆเป็นขี้เลนขี้โคลน หรือ ทรายนิ่มๆไหมครับ มันเลี้ยวยากใช่ไหม ต้องค่อยๆเลี้ยว วงเลี้ยวเลยกว้าง เลี้ยวเร็วก็ไม่ได้ แถออกนอกโค้ง

เพราะอะไร ก็เพราะว่าแรงเสียดทานมันน้อยไงครับ พื้นดินมันรับแรงเสียดทานในการเลี้ยวไม่ได้ พื้นมันยุ่ยๆ นึกถึงตอนเลี้ยวรถบนหาดทราย ล้อพยายามจะไป แต่ทรายมันก็ยุ่นแยกออก สรุปคือ เลี้ยวไม่ไป แทนที่จะเลี้ยว กลับตรงไปข้างหน้า

การเบี่ยงหลุมออกจากแนวดิ่งก็เหมือนการเลี้ยวนั่นแหละ ที่ชั้นหินตื้นๆ การเบี่ยงหลุมมันก็ยาก เพราะชั้นหินมันนิ่ม ดังนั้น เรามักจะต้องเลือกจุดที่จะเบี่ยงในชั้นหินที่แข็งประมาณหนึ่ง ใครล่ะครับจะบอกได้ ก็จากนักธรณีเพื่อนซี้เราอีกนั่นแหละ และ ที่สำคัญคือประสบการณ์จากการทำงานในหลุมที่ผ่านๆมา

ในทางกลับกัน ถ้าลึกๆมากไป หินก็แข็งเกิ้น ก็เลี้ยวยาก เพราะการเลี้ยวแถออกไปจากแนวหลุมเดิมนั้น เราใช้ side force (งงดิ บอกให้ไปอ่านมาก่อน เรื่องนี้อยู่ในลิงค์ตอนต้นนั่นแหละ)

side force ตัวนี้ มันได้มาจากน้ำหนัก กับ ความโค้งงอ (bent) ของก้านเจาะ side force ไม่ได้เป็นสัดส่วนตรงกับน้ำหนัก drill collar เหมือน WOB (Weight On Bit) ดังนั้นเจ้า side force เนี้ย มันจะขนาดไม่มาก จิ๊ดๆเดียว ดังนั้น ถ้า KOP ลึกๆ หินแข็งๆ ก็แถไม่ออกอีก

เครื่องมือ

เครื่องไม้เครื่องมือแต่ล่ะอย่าง มันก็มีสเป็คของมันว่า สามารถทำวงเลี้ยว หรือ องศาในการเบี่ยง ได้มากน้อยต่างๆกัน (เทียบเคียงกับรถ ก็คือ วงเลี้ยวกว้าง แคบ ต่างกัน)

ดังนั้น ถ้า KOP อยู่ตื้นๆ เราก็ไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องมือที่มีวงเลี้ยวแคบ คือ ค่อยๆเบี่ยงๆ ไปเดี๋ยวก็ถึง แต่ KOP ลึกๆ เราจำเป็นต้องใช้เครื่องมือที่มีวงเลี้ยวแคบๆ เพราะจะได้ออกจากแนวดิ่งไว้ๆ เนื่องจาก จวนจะไปถึงเป้าอยู่แล้ว

ดูรูปประกอบ

ก็รูปเดิมนั่นแหละครับ เห็นไหมครับว่า ในการ ออกแบบแนวหลุม ถ้า KOP ลึกๆ (หลุมสีแดง) วงตีโค้งจะแคบ กว่าหลุมสีดำ ที่วงตีโค้งจะกว้างกว่า ซึ่งมีผลกับการเลือกเครื่องมือที่จะใช้

หลุมข้างเคียง

ในกรณีที่มีหลุมข้างเคียงกันเยอะแยะ ก็ต้องพยายามหลบ อย่าให้ขุดไปแล้วชนกันโครมคราม เราต้องเลือกทั้งมุม (inclination) ทิศทาง (azimuth) และ KOP ให้พอดี๊พอดีตามกฏกติกาความปลอดภัยของแต่ล่ะบริษัท ว่าอนุญาติให้เฉียดเข้าไปใกล้หลุมเพื่อนบ้านใกล้เคียงได้แค่ไหน แต่ล่ะบริษัทก็มีแนวทางปฏิบัติงานไม่เหมือนกันในรายละเอียด

ดูรูปก็แล้วกันว่า เอาเข้าจริงเนี้ย ต้องพึ่งคอมพิวเตอร์ล่ะครับ

พูดถึงตรงนี้จะเห็นว่า บางปัจจัยมันเอื้อ ไปในทางเดียวกัน บางปัจจัยมันก็สวนทางกัน ดังนั้นเราต้องเอาทุกปัจจัยมาเขย่าๆรวมกัน แล้วดูว่า KOP ที่ความลึกเท่าไร ที่จะตอบได้ทุกๆปัจจัยทั้งหมดที่ว่ามา

ในการทำงานจริงๆ เราก็เอาเงื่อนไขทั้งหมดเข้าไปในโปรแกรมคอมพิวเตอร์ แล้วให้มันหาแนวทางหลุมคร่าวๆมาให้เรา แล้วเราก็ขยับเอานิดๆหน่อยๆให้ได้อย่างใจ

ส่วนสภาวิศวกรจะตรวจสอบความรู้เราอย่างไรในเรื่องนี้ ผมก็ไม่ทราบเหมือนกันครับ แต่ถ้าเข้าในแนวคิดแล้ว เรื่องตัวเลข ก็ไม่น่ายาก

อย่างที่สอง —> สามารถกำหนดมุมเอียง และ ทิศทางของหลุม เพื่อให้เข้าเป้า

เรื่องนี้นี่พูดตรงๆนะครับ ผมไม่ได้ทำด้วยมือ คือ คำนวนด้วยมือนานมากแล้ว และผมเชื่อว่าทุกวันนี้ไม่มีใครคำนวนด้วยมือแล้ว ใช้โปรแกรม ใช้ซอฟแวร์กันหมดแล้ว แต่ถึงแม้จะใช้ซอฟแวร์แต่ความเข้าใจในตรรกะและความสัมพันธ์ของ MD VD KOP inclination azimuth dogleg build rate turn rate นั้นยังมีความจำเป็น

เช่น ถ้า KOP ตื้น มุมเอียงจะลดลง หรือ ถ้าเลี้ยวเร็วๆ (turn rate เยอะๆ) dogleg จะมาก MD ก็จะสั้นลง อะไรแบบนี้

จริงๆมันก็ไม่ยาก ถ้าเป็นหลุมธรรมดาๆ ขอยกตัวอย่างก็แล้วกัน เช่น

ตัวอย่าง

ขุดตรงลงไป 300 ม. แล้วหันหัวเจาะไปทางทิศ 30 องศา (azimuth เมื่อเทียบกับทิศเหนือ) แล้วเพิ่มมุมเอียง (inclination) ด้วยอัตรา 1 องศาต่อ 10 ม. ไป 450 ม. เมื่อจบตรงนี้ แสดงว่าตอนนี้หลุมมีความเอียง 45 องศา และ หลุมจะยาวทั้งหมด 300 + 450 = 750 ม. และ หลุมชี้ไปทางทิศ 30 องศา เมื่อเทียบกับทิศเหนือ

จากนั้นให้รักษามุมเอียง และ ทิศทางเดิมไปอีก 1000 ม.

แล้วปักหัวเจาะลงเพื่อลดมุมเอียง (inclination) ด้วยอัตรา 0.5 องศาต่อ 10 ม. ไป 500 ม. เมื่อจบตรงนี้แสดงว่าตอนนี้หลุมมีความเอียง 45 – (0.5 x 500/10) = 20 องศา และ หลุมจะยาวทั้งหมด 300 + 450 + 1000 + 500 = 2250 ม. และ หลุมยังคงชี้ไปทางทิศ 30 องศา เมื่อเทียบกับทิศเหนือ

แล้วให้หันหัวเจาะไปออกจากแนวเดิมไปทางขวา คือ ให้เลี้ยวขวา ว่างั้นเถอะ (แนวเดิมคือ 30 องศา) ด้วยอัตรา 1 องศาต่อ 10 ม. ไปอีก 800 ม. เมื่อจบตรงนี้แสดงว่าตอนนี้หลุมมีความเอียง 20 องศา เท่าเดิม โดยหลุมจะยาวทั้งหมด 300 + 450 + 1000 + 500 + 800 = 3050 ม. และ หลุมชี้ไปทางทิศ 30 + (1 x 800/10) = 110 องศา เมื่อเทียบกับทิศเหนือ

เห็นไหมครับ ขนาดง่ายๆแค่นี้ยังหืดขึ้นคอ ปวดกระแบนเหน็บเจ็บไข่ดันเลยครับ

ถ้าหลุมที่มันยากๆซับซ้อนๆ จะขนาดไหน สมัยผมหัดใหม่ๆ ใช้ excel ครับ ผูกสูตรๆ เอาไว้ แล้วก็ใส่ พิกัดปากหลุม พิกัดเป้า ค่ามุมเอียง ใส่ทิศ ใส่ KOP ใส่ระยะ MD VD และ อื่นๆ (dogleg build rate turn rate) ที่ต้องการ

excel มันก็จะ คำนวนออกมาว่า ปลายหลุมมันอยู่ตรงไหน ซึ่งแน่นอนว่า เราก็ต้องรู้ว่าเป้าเราอยู่ตรงไหน จริงป่ะ จะว่าไป ออกแบบแนวหลุม ก็เหมือนเราจะวาดแผนที่บอกทาง เราก็ต้องบอกว่า ไปทางไหน กี่เมตร เลี้ยว ตรงไหน ฯลฯ

เสร็จแล้วเราก็ค่อยๆ ขยับ เปลี่ยนค่า พิกัดปากหลุม มุมเอียง ใส่ทิศ ใส่ KOP ระยะ MD VD จนได้ KOP และ มุม เอียงที่จะเลี้ยว จะขุดได้โดยไม่เกิดปัญหา ปรับ dogleg build rate turn rate แล้ว (หวังว่า) ก้นหลุมจะเข้าพิกัดของเป้า

แต่ถ้าทำอย่างไร มันก็ไม่ได้หลุมที่ดูทรงแล้วจะขุดได้ หรือ ขุดได้ แต่เสี่ยงเกิ้น เราก็ต้องไปหาคนที่ให้เป้าเรามาว่า ขยับ หรือ ขยาย หน่อยได้ไหม

ที่ว่าขยายเนี้ย ก็เพราะเป้าของเราไม่ได้เป็นจุด (โหดร้ายเกิ้นถ้าแบบนั้น) เป้าของเราจะเป็นรูปทรงเรขาคณิต โดยมากก็วงกลม หรือ สี่เหลี่ยม (จะจตุรัส คู่ขนาน หรือ คางหมู ก็ว่าไป) ถ้าเป้าเราใหญ่ เราก็เอาปลายหลุมเราลงเป้าได้ง่าย จริงไหมครับ

ถ้าใครจะขอดูไฟล์ excel ผม ล่ะก็ ผมมีข่าวดีครับ คือ ผมทำหาย เอ๊ย มันเจ๊งหายไปกับ เครื่องคอมฯผมนานแล้ว แต่ผมว่านะกูเกิลเอาในเน็ทก็น่าจะมี แต่ก่อนเอาไปใช้ บอกก่อนนะว่า ให้ไปไล่สูตรดูให้เข้าใจอย่าถ่องแท้นะครับ ไม่งั้น ผลออกมาอาจจะผิดได้

ทุกวันนี้ใช้โปรแกรมซอฟแวร์สำเร็จรูปอ่ะครับ ในวงการเรามีหลายยี่ห้อครับ ไม่บอกว่าใช้ยี่ห้ออะไร ไม่มีค่าสปอนเซอร์ อิอิ

เรื่องที่ 2

ข) กำหนดอุปกรณ์ก้นหลุม และอุปกรณ์ที่ติดไว้กับก้านเจาะที่เหมาะสม เพื่องานด้านการกำหนดมุม และ ทิศทางของหลุมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อุปกรณ์ที่ใช้ในงานนี้ก็มีไม่กี่อย่างครับ มี mud motor, RSS, AGS, turbine, stabilizer (ไปอ่านเอาในตอนที่ผ่านมานะครับ แต่ล่ะอย่างใช้ยังไง มีข้อจำกัดอะไร) และ หัวใจสำคัญของการอ่านค่าทิศทางหลุมคือ MWD

mud motor, RSS, AGS, turbine มีสเป็คของมันว่า แต่ล่ะ ขนาด รุ่น ยี่ห้อ นั้นๆ เลี้ยวได้แค่ไหน ใช้ความดัน ใช้อัตราการไหล เท่าไร ใช้แบตเตอรี่ หรือ มีเครื่องปั่นไฟโดยใช้การไหลของน้ำโคลนเป็นพลังงาน ทนอุณหภูมิได้เท่าไร ฯลฯ

คือมันละเอียด และ จำเพาะมากๆเลย ไม่รู้ว่า ข้อสอบจะออกมาแนวไหนยังไง

ไหนๆก็ไหนๆแล้ว คุยถึงเรื่องนี้แล้ว ขอเลยเถิดอีกนิดหน่อย เข้าใจดีว่าในกรอบที่สภาวิศวกรฯให้สอบนั้น คงอยู่ในแค่เรื่องทางเทคนิค โดยตั้งสมมุติฐานว่า มีเงิน มีของ มีเวลา (ไปหามา) กำหนดการขุดนั้นก็รอได้ (ของยังไม่ครบก็ยังไม่ต้องขุด 555) ดังนั้น การตัดสินใจเลือกเครื่องมือ และ เทคนิคต่างๆจึงเป็นเรื่องเทคนิคอย่างเดียว

ในความเป็นจริง เราๆท่านๆที่ทำงาน ย่อมรู้ดีอยู่แก่ใจว่า เราไม่ได้มี เงิน ของ และ เวลา มากมายอะไร ดังนั้นเราจึงมักเผชิญกับการตัดสินใจเลือกอุปกรณ์ก้นหลุม (BHA) ที่ไม่ขึ้นกับเรื่องทางเทคนิคเสมอไป

หลายๆครั้ง เราต้องตบตี เอ๊ย จับเข่าคุยกับนักธรณีอย่างจริงจัง ว่าเป้าที่อยากได้นั้น มันไม่สามารถ เพราะว่า ไม่มีของ ไม่มีเวลา ไม่มีเงิน ไม่มีเทคโนโลยี ส่วนมากหลุมพวกนี้ เป็นหลุมจร คือ ไม่ใช่เป็นหลุมที่อยู่ในแผนตั้งแต่แรก เพราะถ้าเป็นหลุมประเภทที่อยู่ในแผนแต่ต้น พวกเรานักขุด ก็จะจัดซื้อ จัดจ้าง จัดหา มาไว้อยู่แล้วแหละ

บางทีเราก็ต้องออกแบบหลุมให้เอื้อกับ ของ คน และ เทคโนโลยีที่เรามี

แต่ถ้าทุกอย่างพร้อมไรพร้อม เช่น โน้น จะขุดปีหน้า แบบนี้วิศวกรอย่าเราชอบครับ เราชอบงานท้าทายทางเทคนิคอยู่แล้ว เราจะมีเวลา หาของแปลกๆใหม่ๆนวัตกรรมอื่นๆมาเล่น เอ๊ย มาตอบโจทย์พี่ๆน้องๆนักธรณี

เรื่องที่ 3

เมื่อเราวางแนวหลุมแล้ว เลือกอุปกรณ์ก้นหลุมแล้ว สุดท้ายที่สภาวิศวกรต้องการให้เรารู้ก็คือ การควบคุมให้เป็นไปตามแผนในระหว่างการเจาะ ถ้าผมเข้าใจเจตนาของสภาฯไม่ผิด น่าจะเป็นการสอบดูว่าต้องทำอย่างไร ในระหว่างการเจาะ

งั้นก็ตอบกำปั้นทุบดินแลยครับ

ก็เจาะไป วัด(โดยใช้ MWD)ไป เจาะไปได้ 1 stand (ก้านขุด 3 ท่อนต่อกัน) ก็ให้ MWD มันอ่านค่าทีนึง เอามาพล๊อต เทียบกับแนวหลุมที่วางแผนไว้

เช่น ถ้าขุดถึง 2000 mMD ในแผนบอกว่า ต้องมีทิศ 45 องศา และ เอียง 36 องศา แต่พอขุดมาถึง 2000 mMD เข้าจริงๆ MWD วัดได้ ทิศ 44 องศา และ เอียง 38 องศา

แบบนี้ การขุด stand ต่อไป ก็ต้องหันหัวเจาะให้เลี้ยวขวาให้มากกว่าแผนนิดหน่อย เพราะต้องการ 45 แต่ได้แค่ 44 แสดงว่า ยังเลี้ยวขวาไม่พอ และ ก้มหัวเจาะลงให้มากกว่าแผน เพราะต้องการเอียง 36 แต่ ดันเอียงมากไป (38)

อารมณ์ ขุดไป วัดไป ปรับไป นั่นแหละครับ เพราะบางทีอัตราการเลี้ยว (turn rate) อัตราการเงย หรือ ก้ม (build หรือ drop rate) ที่ใส่ไว้ในแผนอาจจะน้อยไป หรือ มากไป ก็ต้องปรับจูนกันหน้างาน แล้วก็เอาประสบการณ์ที่ได้จากหน้างาน เอาไปออกแบบหลุมต่อไป

เช่น ในแผนบอกว่าให้เลี้ยวซ้าย 1 องศา ต่อ 10 เมตร เอาเข้าจริง ต้องเลี้ยวตั้ง 1.1 องศา ต่อ 10 เมตร จึงจะได้วงเลี้ยวที่ต้องการ งั้นก็ อย่ากระนั้นเลย หลุมต่อไป หลุมขนาดเดียวกัน ถ้าจะเลี้ยวซ้ายที่ความลึกเท่านี้ ชั้นหินนี้ ใช้อุปกรณ์รุ่นขนาดยี่ห้อเดียวกัน แทนที่จะใช้ 1 ก็ใช้ 1.1 ซะ ก็จะได้ไม่ต้องไปเสียเวลาปรับหน้างานให้เมื่อยตุ้ม

เอาล่ะ น่าจะครอบคลุมพอสมควรในทุกๆประเด็น ส่วนใครอยากรู้ลึกกว่านี้ ก็นี่เลยครับ —> บทที่ 8 การควบคุมทิศทางการขุดเจาะ … อ่านจบรับรองว่าเก่งว่าผมแน่นอน เพราะผมอ่านมา 10 ปีแล้วก็ยังไม่จบเสียที 😉