Context เรามักลืม "บริบท"
Context
คำนี้แปลว่า บริบท ... The circumstances that form the setting for an event, statement, or idea, and in terms of which it can be fully understood.
คำ ข้อความ หรือ สถานการณ์แวดล้อม เพื่อช่วยให้เข้าใจความหมายของภาษา หรือ ของถ้อยคำ หนึ่งๆ ...
ที่ผมยกเรื่องนี้มาคุยเล่นๆเบาๆกัน เพราะเห็นว่าสมัยนี้ข้อมูลข่าวสารไหลบ่าท่วมท้น เวลาสื่อสารกัน เรามักลืม "บริบท" แล้วนำข้อสรุปใส่โครม หรือ คัด ก๊อป เอาบรรทัดสุดท้ายไปใช้ ไปอ้างอิง เอาไปชม หรือ เอาไปด่า โดยไม่ได้ดูเลยว่า ที่มาที่ไปมันเป็นอย่างไร จึงได้มาซึ่งบรรทัดสุดท้าย หรือ ข้อสรุปแบบนั้น
ขอยกตัวอย่างง่ายๆประกอบ
"มนุษย์เป็นสัตว์ประเสริฐ" - ประโยคยอดฮิต ได้ยินบ่อย ได้ยินมาตั้งแต่เป็นเด็กน้อยเลยทีเดียว แต่เราก็เห็นและได้ยินมนุษย์บางคนที่ทำตัวไกลจากประโยคนี้มาก ทราบท่านผู้รู้ท่านหนึ่งขยายความว่า ประโยคนี้ย่อมาจาก "มนุษย์ที่ได้รับการฝึกจิตแล้วเป็นสัตว์ประเสริฐ" ... ย่อกันซะเด็กเข้าใจผิด
"ไม่เห็นน้ำ(อย่า)ตัดกระบอก ไม่เห็นกระรอก(อย่า)โกงหน้าไม้" - หลานๆรุ่นนี้อาจจะไม่เคยได้ยิน ผมเองแหละตอนเด็กๆก็เถียงครูภาษาไทยว่า จริงหรือครับ ถ้าไปถึงบ่อน้ำ แล้วตรงใกล้บ่อน้ำไม่มีไม้ไผ่ล่ะ หรือ กระรอกมีอยู่ตัวเดียว กว่าจะโก่งหน้าไม้ มันก็กระโดดหนีไปแล้ว
บริบทที่มาของคำพังเพยนี้ คือ ป่าไม้นั้นอุดมสมบูรณ์ ที่ไหนมีบ่อน้ำก็มีไม้ไผ่ และ กระรอกไม่ได้อยู่ตัวเดียว มันอยู่เป็นฝูง โก่งหน้าไม้ ตัวหนึ่งกระโดดหนี แต่ก็มีอีกหลายตัวให้เลือกยิง คำพังเพยนี้สอนว่า อย่าเตรียมตัวอะไรเนินนานจนเกินจำเป็น
จะเอาคำพังเพยนี้มาใช้กับป่าแห้งแล้งมันก็ไม่ได้ จริงป่ะ ถ้าป่าแห้งแล้ง เจอไม้ไผ่ก็ต้องตัดกระบอกไว้ก่อนล่ะ หน้าไม้ก็ต้องโก่งไว้ให้พร้อม เจอน้ำแล้วจะได้ใส่น้ำ ที่บ่อน้ำอาจจะไม่มีไผ่ให้ตัด เจอกระรอกแล้วจะได้ยิงทันทีเพราะมีตัวเดียวให้ยิง
"น้ำขึ้นให้รีบตัก" vs. "ช้าๆได้พร้าเล่มงาม" - ตกลงเอาไงกับแน่ครับครู ครูภาษาไทยเกลียดนร.เจ้าหนูจำไมอย่างผมมาก พูดเลย 555
แก่ตัวมาถึงรู้ว่า อ๋อ มันคนล่ะบริบท น้ำขึ้นให้รีบตัก เขาหมายถึงโอกาสมา ต้องรีบลงมือทำ ส่วนช้าๆได้พร้าเล่มงาม เขาหมายถึง ตอนทำงานไปจริงๆแล้ว อย่ารีบเกิน งานจะเสีย เพราะเกิดความผิดพลาด อุบัติเหตุ
นอกจากนี้แล้วยังมีอีกเยอะ เช่น ด้าน-ได้ อาย-อด ผิดเป็นครู ฯลฯ
จะเห็นว่า ข้อสรุปพวกนี้ มีบริบทหนุนหลังกำกับทั้งนั้น
ดังนั้น เวลารับสื่ออะไรมาว่า คนนั้นพูดอย่างนั้น คนนี้พูดอย่างนี้โอ้ววว เขาช่างดี๊ดี เขาช่างเล๊วเลว ก็อย่าเพิ่งไปสรุป หน้าแหกกันมาเยอะแล้ว
อย่างน้อย ถ้าได้ยินอะไรสั้นๆสรุปๆมา ก็นึกถึงโพสต์นี้ก็ยังดี ดึงสติเอาไว้หน่อย 555
(log in แล้ว comment กันได้เลยครับ ถ้ายังไม่ลงทะเบียนก็ลงทะเบียนกันน้าาา แป๊บเดียว ใช้แค่ชื่อเล่น กับ password จะได้เม้าส์มอยกันได้)
