ปัญหาโลกไม่สวย Trolley problem … เรื่องของเรื่องคือ ไม่กี่วันก่อน อ่านบทความหนึ่งเกี่ยวกับปัญหาทางจริยธรรมปัญหาหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีที่กำลังพัฒนาขึ้นมาใช้ในเร็วๆนี้ ก็เลยอยากจะเอามาคุยแบ่งปันกัน
… เหรียญมีสองด้านเสมอ บ้างก็ว่ามีสามด้าน เพราะเหรียญมีความหนา … (ด้านที่มักถูกลืม)
ปัญหาโลกไม่สวย Trolley problem
ทุกชีวิตมีค่า (แล้วมีค่าเท่ากันไหม ?)
แต่เล็กแต่น้อย เราทุกคนได้รับการอบรมสั่งสอนมาว่าอย่างนั้น ใช่ไหมครับ ให้รู้จักคุณค่าของทุกชีวิต ให้เคารพในสิทธิ์การมีชีวิตของทุกชีวิต ทุกชีวิตมีค่า แต่เราไม่เคยถูกสอนมาโดยตรงว่า ค่าที่ว่านั้น เท่ากันหรือไม่
เลือกให้ใครตาย ใครรอด ใช้มาตราฐานหลักการอะไร โควิด และ อื่นๆ
แน่นอนว่า คงไม่มีใครฟันธงบอกเราว่า “ทุกชีวิตมีค่าเท่ากัน”
ถ้าจะซื้อของใน shopee อยู่แล้ว เข้าทางนี้เลยครับ ผมจะได้ค่าคอมฯ ถือว่าช่วยผมจ่ายค่าเช่า host server ไม่ใช่คลิ๊กดูดเงินแน่นอนครับ ไม่ต้องกังวล
บางระบบความคิดความเชื่อ ก็พยายามบอกแบบอ้อมๆว่าเท่ากัน แต่ในขณะเดียวกันก็บอกว่า การพรากชีวิตให้ผลแก่ผู้พรากต่างกัน ขึ้นกับว่า ชีวิตที่พรากเป็นชีวิตอะไร … (อ้าว)
ถ้าชีวิตแต่ล่ะชีวิตมีค่าไม่เท่ากัน การ บวก ลบ คูณ หาร ทางคณิตศาสตร์ สามารถนำมาใช้ได้กับ ค่าของชีวิตหรือไม่ …
Trolley problem (ปัญหารถราง)
ปัญหารถรางเป็นปัญหาคลาสิก เชื่อว่ามีมาตั้งแต่สมัยกรีซโบราณโน้น แต่เวอร์ชั่นร่วมสมัยก็ประมาณรูปข้างล่างนี้แหละครับ
มีรถรางขบวนหนึ่งกำลังวิ่งมาถึงทางแยก เรายืนอยู่ที่จุดสับราง และ สามารถสับรางได้
-------------------------------------------------------
ไม่พลาด ข่าวสาร บทความ ความรู้ ประกาศตำแหน่งงานว่าง และ อื่นๆ
กรอก ชื่อ และ อีเมล์ ในแบบฟอร์มข้างล่าง จะมีอีเมล์กลับมาให้ "ยืนยัน" นะครับ การสมัครจึงจะสมบูรณ์ ... อ้อ ... อย่าลืมดูใน junk, trash, spam box นะครับ บางทีระบบมันเอาอีเมล์ตอบกลับไปไว้ที่นั่น
ถ้าเราไม่สับราง รถรางจะวิ่งไปชนคน 5 คน
คน 5 คนจะตาย แต่ถ้าเราสับราง รถรางจะวิ่งไปชนคน 1 คน คน 1 คน นั้นก็จะตาย
… เป็นเรา เราจะทำอย่างไร
อย่างที่บอกไว้ตอนต้นว่า ปัญหานี้ไม่ใช่เรื่องใหม่
ในเวอร์ชั่นล่าสุด Phillipa Foot ได้นำเสนอปัญหานี้ไว้ในปี พ.ศ. 2510 โดยเวอร์ชั่นก่อนหน้า เป็นข้อสอบปริญญาตรีของ มหาวิทยาลัย วิสคอนซิล โดยเวอร์ชั่นนั้น คน 1 คนที่อยู่บนรางรถไฟ เป็นลูกของคนที่ยืนอยู่ที่จุดสับราง … !
ชีวิตไม่เหมือนหนังฮอลลีวู๊ดใช่ไหม ที่พระเอก หรือ นางเอก กู้โลกได้ ไม่มีใครตาย เด็กรอด หมาปลอดภัย …
The lesser of 2 devils
ถ้าคุณเลือกให้คน 5 คน ตาย
- ก็จะโดนสังคมประนามว่าเห็นแต่ตัว และ อยู่กับความรู้สึกผิดที่ทำให้คน 5 คน ต้องตาย แต่ลูกตัวเองรอด และ ตัวเองเป็นคนเห็นแก่ตัว
ถ้าคุณเลือกให้คน 5 คน รอด
- ก็จะโดนสังคมชื่นชมปรบมือว่าเห็นแก่ส่วนรวม เสียสละ (อาจจะมีรูปปั้น อนุสาวรีย์ แต่งเพลง บทกลอน กล่ววถึงในตำราเรียน เป็นของแถม) และ อยู่กับความรู้สึกผิดที่ฆ่าลูกตัวเอง และ โทษตัวเอง เสียใจไปตลอดชีวิต
แล้วอะไรล่ะที่เราจะเลือกทำ ผมไม่รู้หรอก
แต่ผมรู้ 2 อย่างว่า …
- สังคมนั้น ไม่ว่าจะ ประนามก่นด่า หรือ ชื่นชม (แบบมีของแถมหรือไม่มี) นั้น ไม่ยั่งยืน ยิ่งในโลกสื่อสังคม 5 จี มะรืนก็มีข่าวใหม่จับจองพื้นที่แล้ว เรื่องของเราก็จะเลื่อนหายไปตามเวลา
- ความรู้สึกของเราอาจจะจางไปตามกาลเวลาเช่นกัน แต่ความรู้สึกนั้นจะอยู่กับเราตลอดไป
Implications for autonomous vehicles
ทุกคนคงรู้จักรถยนต์ไร้คนขับดีใช่ไหมครับ พูดแบบง่ายๆคือเราให้โปรแกรมคอมฯขับรถให้เรา แน่นอนว่าจะต้องมีเงื่อนไข สถานการณ์ต่างๆที่ถูกป้อนเข้าไว้ หรือ แม้แต่เป็น จักรกลที่เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง (Machine learning) ก็ต้องมีสิ่งที่เรียกว่า algorithm ฝังอยู่เพื่อจะบอกว่า อะไรคือวัตถุประสงค์ของการตัดสินใจหนึ่งๆในสถานการณ์หนึ่งๆที่การขับรถจะพบเจอ
แน่นอนว่าความปลอดภัยเป็นเรื่องหลักแน่ๆ ที่เป็นจุดประสงค์อันดับต้นๆ เมื่อถึงคราวต้องให้จักรกลตัดสินใจ … และ ก็แน่นอนที่สุด ความปลอดภัยนั้น ก็ต้องเป็นความปลอดภัยของเจ้าของรถ และ ผู้ที่อยู่ในรถ …
ผมลองหลับตานึกภาพดูว่า ถ้ารถบนถนนเป็นรถที่ถูกโปรแกรมมาแบบนี้ทั้งหมด และ ทุกคันมีปฏิกริยาโต้ตอบ ตอบสนองการตัดสินใจของคันอื่นๆที่อยู่บนถนน ด้วย algorithm เดียวกัน จะเกิดอะไรขึ้น … !
… คันที่ เทคโนโลยี algorithm ล้าหลังกว่า หรือ CPU ทำงานช้ากว่า (แน่นอนว่าราคาถูกกว่า) จะเป็นคันที่โดนอัดก๊อปปี้ ?
… คนที่เดินทางเท้า แผงลอย สนามเด็กเล่นข้างถนน ตกเป็นเป้า (safe landing) เมื่อคราวฉุกเฉิน ?
แต่ถ้าบอกว่า รถขับเคลื่อนอัตโนมัติคันนี้ ถูกออกแบบมาเพื่อความปลอดภัยโดยรวมๆของรถทุกคันและผู้คนที่ใช้ถนนร่วมกันเป็นอันดับแรก แล้วถามว่าเราจะซื้อรถคันนี้ไหม …
… น่าคิดนะครับ
ไม่มีคำตอบครับ ฝากไว้ให้คิด …
—————————————–
ถ้าจะซื้อของออนไลน์จาก 2 เจ้านี้อยู่แล้ว คลิ๊กลิงค์ หรือ โลโก้ ข้างล่างนี้เลยครับ ผมจะได้ค่าคอมฯเล็กๆน้อยๆสมทบทุนจ่ายค่าเช่า host server ขอบคุณครับ
(ไม่ต้องกังวลนะครับ ไม่ใช่ลิงค์ดูดเงินแน่ๆ)
 https://raka.is/r/qlzXR |
https://raka.is/r/gP7GV |
--- มีคำถามเพิ่มเติม พูดคุย เม้าส์มอย ไปต่อกันได้ที่กระดานสนทนา (webboard) นะครับ
คลิ๊กเลย
