Mud logger ทำอะไร อีกอาชีพหนึ่งบนแท่นขุดเจาะที่เกี่ยวกับน้ำโคลน

• Facebook
• Twitter
• Line

Mud logger ทำอะไร – อีกอาชีพหนึ่งบนแท่นขุดเจาะที่เกี่ยวกับน้ำโคลน – ตำแหน่งงานนี้ ผมไม่รู้จะแปลเป็นภาษาไทยว่ายังไง

เอาเป็นว่าเราไปดูดีกว่าว่า mud logger ทำอะไรบนแท่นขุดเจาะฯของเรา

Mud logger ทำอะไร

อีกอาชีพหนึ่งบนแท่นขุดเจาะที่เกี่ยวกับน้ำโคลน

ตำแหน่งงานนี้เป็นของบ.service ครับ เครื่องไม้เครื่องมือติดตัวมีไม่มาก มีกล้องจุลทรรศน์ มีหลอดไฟแสงสีม่วงๆ หรือที่เรียกว่า black light (แบบที่พนักงานธ.เอาไว้ส่องดูแบงค์ว่าปลอมไหมนั่นแหละครับ) แล้วก็ขวดน้ำกรดเล็กๆขวดหนึ่งพร้อมหลอดหยด อ้อ มีคอมฯเครื่องนึงด้วย เอาไว้พิมพ์รายงานสวยๆ

เห็นอุปกรณ์น้อยๆแบบนี้ ความสามารถไม่ธรรมดานะครับ หน้าที่สำคัญมากๆเลย เขาคือ นักธรณี ครับ มีหน้าที่เก็บเศษหินตัวอย่าง (เราเรียกว่า cutting) ที่ขึ้นมากับน้ำโคลน ในช่วงเวลาที่กำหนด (ถึงได้เรียกชื่อว่า mud logger ไงครับ)

เช่น ทุกๆ 20 ม.ของการขุด แล้วเอาเศษหินนั้นมาทำไม ก็เอามาล้างให้สะอาด แล้วส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ ดูว่าเศษหินนั้นเป็นหินอะไร มีคราบน้ำมันติดมาด้วยหรือเปล่า

การดูว่าเป็นหินอะไรนี่ต้องใช้ความสามารถทางธรณีวิทยาสูงมากๆ สายตาที่ดี และ จินตนาการอันล้ำเลิศ เพราะต้องระบุลักษณะเด่น ลักษณะรอง รูปร่าง สีสรรค์ ของหินนั้นเขียนบรรยายลงไปด้วยภาษา ระหัส และ ตัวย่อ ที่เราๆท่านๆอ่านไม่รู้เรื่อง ผมยังแอบเคยคิดว่า เอาไปประยุกต์ใช้เป็นระหัสลับทางการทหารได้เลย 555

ลองอ่านดูหน่อยไหมครับว่าจะอ่านรู้เรื่องไหม

ยังไม่ต้องไปใส่ใจไอ้เส้นกราฟยึกยือๆหลายๆสีเหมือนไส้เดือนคลุกสีฝุ่นที่ขอบขวากับขอบซ้ายนะครับ อ่านแต่ตัวหนังสือในช่องกลางพอ

อ่านๆไป รวมๆ ก็เหมือนภาษาอังกฤษนะครับ แต่อ่านจบแล้วงง 555

เศษหินชิ้นเล็กนิดเดียว ชิ้นเท่าเมล็ดงาอ่ะครับ มองผ่านกล้องจุลทรรศน์ บรรยายเสียยังกับเก็บตัวอย่างมาได้ชิ้นเบ้อเร่อ แต่ก็นะ ว่ากันไม่ได้

เป็นความสามารถพิเศษของอาชีพนี้จริงๆ ผมเคยไปขอนั่งส่องๆดูบ้าง บอกเลย มันดูเหมือนกันไปหมดในสายตายาบๆของผม 555

สงสัยไหมว่าหลอดแสงสีม่วงๆ mud logger มีเอาไว้ทำอะไร เอาไว้ส่องดูเศษหินครับว่ามีเศษคราบน้ำมันดิบติดมาด้วยหรือไม่ ถ้ามีคราบน้ำมันดิบติดมา เอาไฟสีม่วงส่องดูจะเห็นเป็นคราบเหลืองๆครับ

ส่วนกรดก็เอาไว้หยดทดสอบว่าเป็นหินปูน (limestone) หรือไม่ เพราะถ้าเศษหินนั้นเป็นหินปูน หยดกรดลงไป ก็จะเกิดฟองปุๆ ขึ้นมา เพราะ หินปูนประกอบไปด้วย CaCO3 (แคลเซียมคาร์บอเนต) เมื่อโดนกรด

ซึ่งปกติ mud logger ใช้ HCl (ไฮโดรคลอริกส์) ก็จะเกิดก๊าซ CO2 (คาร์บอนไดออกไซด์) ปุๆ ปุ๊งๆ ขึ้นมาให้เห็น ส่วนที่เหลือก็เป็น CaCl (แคลเซียมคลอไรด์ – เกลือชนิดหนึ่ง) ละลายอยู่ใน H2O (น้ำ)

ในด้านการขุดเจาะ ข้อมูลที่ได้จากการส่องเศษหินของ mud logger ทำให้เรารู้ว่า เราได้ขุดลงไปถึงยังชั้นหินที่เราคาดเอาไว้หรือยังในความลึกนั้นๆ ถึงก่อนที่คิดวางแผนไว้ ถึงหลังที่คิดเอาไว้ หรือ ถึงพอดิบพอดีเลย เราก็จะได้ปรับเปลี่ยนแผนการขุดให้เหมาะสมกับสภาพความเป็นจริง

เพราะชั้นหินหรือความลึกที่กำหนดมาในโปรแกรมการขุดนั้น เป็นแค่ความคาดหมายหรือการกะคร่าวๆเท่านั้น ต้องใช้ข้อมูลจริงหน้างานมายืนยันอีกที่ แล้วปรับวิธีการขุดการขุดกันหน้างาน

เหมือนการขับรถแรลลี่นะครับ มีแผนที่มาให้ว่าตรงนั้นเป็นเนิน เป็นบ่อ ต้องข้ามร่องธารน้ำ เนวิเกเตอร์ก็นำไปตามแผนที่ แต่ขับไปเจอจริงๆ เนินอาจจะสูงหรือเตี้ยกว่าที่คิด ร่องธารน้ำอาจจะง่ายหรือยากกว่าที่คิดว่าจะข้ามได้ ก็ต้องปรับแผนกันขับรถกันสดๆริมลำธาร อาจจะลุยฝ่าไม่ได้ ต้องอ้อม หรือ วางแผนว่าจะอ้อม แต่ อ้าว ของจริงไม่ลึกนี่หว่า งั้นลุยข้ามเลย

หลังจากขุดเสร็จแล้วก็เอาเศษหินเหล่านั้น อบแห้ง ชั่งนน. บรรจงบรรจุใส่ซอง เขียนชื่อระหัส ชื่อหลุม วันเวลา ความลึก ฯลฯ

เรียงเป็นระเบียบเรียบร้อย เป็นชุดๆตามคำสั่งในโปรแกรมการขุดว่า ชุดไหนให้กับหน่วยงานรัฐ (regulator) เจ้าของสัมประทาน สำหรับบ้านเราคือ DMF (กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ) และ ชุดไหนสำหรับบ.น้ำมัน เพราะเศษหินพวกนี้มีค่ามากๆ เป็นหลักฐานตัวเป็นๆที่ทำให้เราเข้าใจโครงสร้างของชั้นหินที่อยู่ลึกลงไปเป็นกิโลๆได้

ผมเคยสงสัยว่าเศษหินพวกนี้เราเก็บกันทุกหลุม ทุกๆ 20-50 ม. ซองนึงไม่กี่กรัมก็จริง แต่หลายๆหลุมในอ่าวฯ เป็นหมื่นหลุมได้ละมัง ซองพวกนี้มันหายไปไหน ในที่สุดผมก็ได้คำตอบ DMF เก็บเอาไว้ที่โกดังใหญ่มากๆแถวๆอยุธยา เรียงไว้อย่างดีเลย

ครับ นั่นก็คือหน้าที่หลักหน้าที่หนึ่งของการเป็น mud logger

อีกหน้าที่หนึ่งของงานนี้คือการเก็บข้อมูลการขุดเจาะต่างๆทั้งหมด ข้อมูลที่ว่าคืออะไรบ้างล่ะ ก็เช่น อัตราการไหลและแรงดันของน้ำโคลนที่ปั๊มลงไปในก้านเจาะ แรงบิดที่ใส่ลงไปที่ก้านเจาะ ความเร็วในการเจาะ ระดับน้ำโคลนในบ่อ ปริมาณน้ำโคลนที่ไหลกลับขึ้นมาบนแท่น ปริมาณและชนิดของก๊าซต่างๆที่ขึ้นมากับน้ำโคลน ฯลฯ

วิธีการวัดก็ไม่ยากครับ mud logger จะมีสารพัด sensor ไปติดไว้ตามจุดต่างๆของแท่นขุดฯ เพื่อวัดค่าเหล่านี้ เก็บลงในฮาร์ดดิส พิพม์ออกมาสวยหรู เอาขึ้นจอไปที่ห้อง Company Man และ OIM (Offshore Installation Manager) สมัยนี้มีเน็ทมีดาวเทียว ราคาการสื่อสารถูกลงมาก ความไวก็เจ๋ง สามารถเอาขึ้นจอบ.น้ำมันบนฝั่งหรือที่ไหนๆในโลกก็ได้ real time แม้แต่เอาไปขึ้นจอสามาร์ทโฟนของ rig superintendent ยังได้เลย

ค่าเหล่านี้สำคัญอย่างไรหรือครับ ก็สำคัญที่ทำให้ทุกคนรู้ว่าตอนนี้การเจาะมันเป็นไปอย่างปกติไหม เช่น ถ้าจู่ๆ แรงบิดลดลง ความเร็วในการเจาะลดลง โดยที่อย่างอื่นคงที่ แปลว่าฟัน(cutter)ของหัวเจาะสึกหมดแล้ว ได้เวลาดึงขึ้นมาเปลี่ยนหัวเจาะ หรือ ตัดสินใจว่า เหลืออีกกี่เมตรจะทู่ซี้เจาะแบบช้าๆไปจนจบความลึกที่ตั้งใจไว้

ระดับน้ำโคลนในบ่อพักอาจจะลดลงกระทันหัน แปลว่าน้ำโคลนมันหายไปในหลุม (ปกติน้ำโคลนจะถูกปั๊มจากบ่อลงหลุม แล้วน้ำโคลนที่ขึ้นมา พอแยกเอาเศษหินออกไปก็จะย้อนกลับเข้ามาในบ่อเหมือนเดิม

ตามปกติแล้ว ระดับน้ำโคลนในบ่อควรจะค่อยๆลดลงตามความลึกของหลุมที่เพิ่มขึ้นและติดไปกับเศษหินที่แยกออกไปนิดหน่อย ซึ่งวิศวกรน้ำโคลนเขาคำนวนได้ และผสมของใหม่เติมไว้ตลอดเวลา)

ปรากฏการที่น้ำโคลนหายไปในหลุมกระทันหันมากๆแบบนี้ เราเรียกว่า loss circulation อันตรายมากๆ  เพราะจะทำให้ระดับน้ำโคลนในหลุมลดลง จนความดันไม่พอที่จะควบคุมความดันจากของเหลวในชั้นหินที่ก้นหลุม

เพราะฉะนั้น ข้อมูลเหล่านี้สำคัญมากๆต่อทุกคนที่เกี่ยวข้อง ต้องแม่นยำ และ real time เปรียบเทียบก็เหมือน เครื่องวัดต่างๆบนแผงควบคุมของรถยนต์ หรือ เครื่องบินน่ะครับ

ซึ่งไอ้ค่าต่างๆล้านแปดนั่นก็คือเจ้าไส้เดือนคลุกสีฝุ่นยึกยือๆที่เห็นในขอบขวาขอบซ้ายของรูปข้างบนนั่นแหละครับ

สัญญาจ้าง

ส่วนมากเป็นลูกจ้างประจำของบ.service

เวลาทำงาน

ทำงานบนแท่นเป็นกะ กะล่ะ 12 ชม. มีกันสองคน กลางวัน กับ กลางคืน ผลัดล่ะ 21/21 หรือ 28/28 แล้วแต่บ.

รายได้

ถ้าเป็นลูกจ้างประจำก็ว่ากันไปตามระดับเงินเดือนของบ. คนไทย เงินบาท ก็น่าจะเดือนล่ะ 5 หลักกลางๆ สวัสดิการต่างหาก ก็ว่ากันไป บ.ใครบ.มัน

วุฒิการศึกษา

อย่างต่ำ ป.ตรี วิทยาศาสตร์ ธรณีวิทยา ไม่มีใครบังอาจมาแย่งงานได้ ลักษณะเฉพาะจริงๆ ไม่จบธรณีวิทยาไม่มีทางส่องหินแล้วดูออกว่าคืออะไร และ บรรยายอะไรได้ขนาดนี้

ความก้าวหน้า

ถ้ายังอยู่ในบ.service ต่อ โดยมากก็ไปเป็น นักธรณีผู้ประสานงานกับลูกค้าบนฝั่ง (coordinator) แล้วก็เป็นผจก.ไป ไรไป ตามโครงสร้างงานของแต่ล่ะบ.

แต่เนื่องจากการทำงานตรงนี้ เกี่ยวข้องกับเกือบจะทุกองคาพยพของแท่นขุดฯ จึงสามารถฉีกแนวไปทำได้หลายๆอย่างมากๆ จะไม่แปลกใจเลย ถ้าคุยกับหลายๆคนในวงการที่ปัจจุบันเป็น driller, MWD, LWD, Wireline, company man, drilling engineer, bit man, DD ฯลฯ คุยไปคุยมา อ้าว … เป็น mud logger มาก่อน

ข้างล่างนี้ก็ตลกๆขำๆประชดประชัน จิกกัด กันพอหอมปากหอมคอครับ

MUD LOGGER – Very strange individuals. Educated just enough to wake up in the morning, but guilty of doing the dumbest things. They think Geologist run the Oilpatch. Normally they have really pale complexions and are MWD wantabe’s. Always being accused of taking a leak in the rig drains.

• Facebook
• Twitter
• Line