Ultimate Pipe Recovery มาตราการขั้นสุดท้าย – เรามีฝันร้ายหลายๆแบบ หนึ่งในฝันร้ายของพวกเรา คือ ก้านเจาะติด หรือ drill pipe stuck

หมายความว่า เราไม่สามารถดึงก้านขึ้นมา และ/หรือ หมุนก้านเจาะ ได้

สาเหตุมีหลายอย่าง และ มีหลายเทคนิคที่เราสามารถรู้ได้ว่า ทำไมมันจึงติด ซึ่งก็ไม่ใช่จุดประสงค์ของบทความตอนนี้ เราจะข้ามมันไปก่อน

Drill Pipe ท่อขุด ท่อเหล็กธรรมดาที่ไม่ธรรมดา ไม่ธรรมดาตรงไหน

ข้ามช็อตมาถึงตอนที่ก้านเจาะเราติดแล้ว

Ultimate Pipe Recovery

แน่นอนว่า เราต้องพยายามอย่างสุดๆที่จะเอาขึ้นมาให้ได้ทั้งหมดจนถึงหัวเจาะ

แต่ถ้าไม่ได้จริงๆ เราก็ต้องประเมิน ด้วยการคำนวน หรือ ส่งเครื่องมือลงไปในก้านเจาะ เพื่อวัดว่า ก้านเจาะมันติดอยู่ที่ความลึกเท่าไร แล้วก็มาสุมหัวกันว่า จะเอาไงกันดี

โดยมากวิธีพื้นฐาน คือ การ back off

Back off

back off คือ การเอาฝักแค (prima cord) พันๆรอบๆแกนเหล็ก คำนวนเอาตาม น้ำหนัก และ ความใหญ่ของข้อต่อ (tool joint) ของก้านเจาะ เอาฝักแคพันแกนเหล็ก หย่อนลงไปด้วย wireline cable

หมุนก้านเจาะไปทางขวา (ขันทุกเกลียวให้แน่น) แล้วหมุนก้านเจาะไปทางซ้าย (คล้ายเกลียว) แล้วก็ … ตูม

หลักการก็เหมือนเราเอาฆ้อนไปเคาะแรงๆที่ข้อต่อเกลียวที่สนิมขึ้นพร้อมๆกับออกแรงคลายเกลียว โดยหวังว่า เกลียวตรงที่เราเคาะ ตูม นั้น จะคลาย

โดยมาก ตามประสบการณ์ที่ผมพยายามมา 50-50 ครับ ถ้าไม่สำเร็จ ก็ลองอีกสัก 2 – 3 ครั้ง ที่ข้อต่อเดิม หรือ เขยิบ ขึ้นมา เพราะข้อต่อที่เราไปเคาะ อาจจะอยู่ต่ำกว่าจุดที่ก้านเจาะติดก็ได้

ถ้าหมดหวังกับ back off จริงๆ เราก็ต้องตัดใจ ตัดก้านเจาะล่ะ

Drill pipe cutter

เราก็จะเอาวัตถุระเบิดรูปวงแหวน หย่อนลงไปด้วยสายเคเบิ้ล wireline ลงไปที่จุดที่เราคิดว่า ตรงนั้นมันเอยู่เหนือจุดที่ก้านติด

หน้าตา drill pipe cutter จะประมาณนี้ครับ

ถ้าดูภาพตัดขวาง จะเห็นว่า เหมือน shape charge ที่เราใช้เจาะรูท่อกรุ เพื่อทำการผลิตเลยครับ แค่มันเป็นวงแหวน ออกไปทุกๆทิศทาง

เราจะตัดที่กลางก้านเจาะ ไม่ใช่ที่ข้อต่อ แบบตอน back off

จะเห็นว่ารอยตัด จะสวย เรียบ เนียบมาก ข้อดี คือ เราสามารถเอาเครื่องมือตกปลา เอ๊ย fishing tool ลงไปจับ กระชากด้วย jar เพื่อพยายามเอาส่วนที่ตัดค้างไว้ เอาขึ้นมา

Jar BHA Bottom Hole Assembly พระเอกในยามก้านติด

Severing tool

โดยมาก เราใช้ drill pipe cutter เพราะว่า เราอยากได้รอยตัดที่งามๆ จะได้เอาเครื่องมือลงไปจับส่วนที่เหลือ กระชากมันขึ้นมา

แต่ถ้าจนแล้วจนรอด ก็ไม่สามารถใช้ drill pipe cutter ตัด ให้ขาดได้

มาตราการขั้นสุดท้าย คือ severing ระเบิด ข้อต่อ (tool joint) มันเสียเลย

วิธีทำก็ คือ เอาวัตถุระเบิดรูปโดนัทเอามาเรียงกันใส่ท่อเหล็ก เอาแก๊ป (detonator) ใส่หัวท้าย ให้ระเบิดพร้อมๆกัน

อาจจะมีหลายแบบ แล้วแต่บ.ผู้ผลิตจะออกแบบมาใช้กัน แต่หลักการก็ไม่หนีไปจากนี้

เหมือนรถยนต์สันดาปใน ระบบลูกสูบ หลักการมันก็เรียนกันในทุกๆมหาวิทยาลัยที่มีวิชาเครื่องกล แต่บ.รถยนต์ก็มีเวอร์ชั่นที่ออกแบบมาของตัวเองที่เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน

ข้อดีของ severing คือ ชัวร์ เละ และ แหลก เอาก้านเจาะขึ้นมาได้แน่ๆ แต่ข้อเสียคือ ลืมส่วนที่เหลือข้างอยู่ข้างล่างได้เลย ถมซีเมนต์ปิด ฝังกลบได้เลย