Under the ground EP12 จากใต้พื้นพิภพ ตอนที่ 12

• Facebook
• Twitter
• Line

Under the ground EP12 จากใต้พื้นพิภพ ตอนที่ 12 รวมกันเราแหลก แยกกันเราสบาย – ก๊าซและน้ำนี้ แม้ว่าจะร่วมทุกข์ร่วมสุขกับน้ำมันดิบมาตั้งแต่แรกเกิด แต่เมื่อเดินทางมาถึงสถานีผลิตแล้ว ก็จำต้องโบกมืออำลากันเสียทีล่ะครับ

เพราะสิ่งที่เราต้องการผลิตนั้นคือ “น้ำมันดิบ” และ สิ่งที่ผู้ซื้อต้องการซื้อก็คือ “น้ำมันดิบ” แต่เพียงอย่างเดียวเท่านั้น (เราจะแถมทั้งก๊าซและน้ำให้ฟรีๆ เขาก็ยังคงยืนยันว่าไม่เอาอยู่ดี)

Under the ground EP12

จากใต้พื้นพิภพ ตอนที่ 12

ก่อนที่เราจะมาคุยกันถึงการผลิตน้ำมัน ขอทบทวนความทรงจำของคุณเสียหน่อยนะครับว่า น้ำมันที่ขึ้นมาจากหลุม และ ไหลมาตามท่อส่งน้ำมันอันยาวไกลนั้น มิใช่มีแต่น้ำมันดิบเพียงลำพัง เพราะน้ำมันดิบจะต้องลากเอาเพื่อนซื้ที่ชื่อว่า “ก๊าซธรรมชาติ” และ “น้ำ” ติดตามกันมาด้วยทุกทีไป

ก๊าซและน้ำนี้ แม้ว่าจะร่วมทุกข์ร่วมสุขกับน้ำมันดิบมาตั้งแต่แรกเกิด แต่เมื่อเดินทางมาถึงสถานีผลิตแล้ว ก็จำต้องโบกมืออำลากันเสียทีล่ะครับ เพราะสิ่งที่เราต้องการผลิตนั้นคือ “น้ำมันดิบ” และ สิ่งที่ผู้ซื้อต้องการซื้อก็คือ “น้ำมันดิบ” แต่เพียงอย่างเดียวเท่านั้น (เราจะแถมทั้งก๊าซและน้ำให้ฟรีๆ เขาก็ยังคงยืนยันว่าไม่เอาอยู่ดี)

ในเมื่อผู้ซื้อเขายืนยันว่าไม่เอา เราก็เลยจำเป็นต้องทำให้ทั้งสามสหายนี้แยกทางจากกัน แต่ในเมื่อเจ้าเพื่อนรักทั้งสามนี้ไม่ยอมแยกออกจากกันเอง

เราก็จำต้องจัดการให้มันแยกออกจากกันให้จงได้ โดยใช้อุปกรณ์ที่มีชื่อว่า “Separator” (คราวนี้ไม่ยักเป็นชื่อสัตว์แฮะ) ซึ่งมีหน้าตา เป็นถังเหล็กขนาดใหญ่รูปร่างรีๆคล้ายแตงกวายักษ์

จากท่อผลิตเราก็จะส่งน้ำมันดิบ (ที่ยังคงมีทั้งก๊าซและน้ำเกาะเกี่ยวอยู่อย่างเหนียวแน่น) เข้าไปใน Separator ซึ่งภายในจะถูกกั้นเป็นช่องๆรูๆให้เจ้าน้ำมันดิบ ก๊าซ และ น้ำ ต้องกระโจนข้าม และ มุดผ่าน หกคะมำคว่ำคะเมน กระฉอกไปมาตลอดทาง จนมันทนไม่ไหว ต้องแยกตัวออกจากกันในที่สุดนั่นล่ะครับ

เมื่อทั้งสามสหายแตกสามัคคีกันแล้ว ส่วนที่เป็นก๊าซก็จะถูกส่งผ่านท่อส่วนบนของ Separator และ ส่วนที่เป็นของเหลว (น้ำและน้ำมัน) ก็จะถูกส่งผ่านท่อส่วนล่างไป

ก๊าซที่แยกออกมาได้นั้นเราก็จะนำเอาไปใช้ประโยชน์หลายๆอย่าง ต่างๆกัน เช่น LPG บ้าง เอาไปใช้ทำ Gas Lift บ้าง เอาไปใช้เป็นเชื่อเพลิงไปปั่นไฟบ้าง จะว่าไปแล้ว เรื่องของก๊าซนี้เราสามารถเล่ากันเป็นเรื่องใหม่ได้ต่างหากเลยล่ะครับ

ส่วนที่เป็นของเหลวอันประกอบไปด้วยน้ำมันดิบและน้ำนี้ รู้สึกว่าจะแยกออกจากกันยากหน่อย (เพราะสองสหายนี้ซี้กันมากเหลือเกิน) เนื่องจากน้ำมักจะแบ่งภาคออกเป็นละอองเล็กๆปนอยู่ในน้ำมันดิบ จนแทบจะเป็นเนื้อเดียวกันเลยล่ะครับ ดังนั้นในการจะแยกสองสหายนี้ออกจากกัน เราจึงต้องอาศัยกลอุบายบ้างเล็กน้อย ก่อนอื่นเราจะต้องเตรียมยาวิเศษเสียก่อน

ยาวิเศษที่ว่านี้ก็คือ สารเคมีชนิดหนึ่งที่เรียกกันว่า Demulsifier เมื่อได้ยาวิเศษนี้มาแล้ว เราก็จัดการผสมมันลงไปในน้ำมันดิบ เจ้า Demulsifier ก็จะไปทำหน้าที่ชักชวนให้ละอองน้ำที่กระจัดกระจายอยู่ในเนื้อน้ำมันดิบให้มารวมกันเป็นหยดน้ำก้อนโต เสร็จแล้วเราก็จะทิ้งให้มันนอนนิ่งๆอยู่ในถังสักพักใหญ่ แรงโน้มถ่วงโดยธรรมชาติของโลกจะช่วยดึงดูดให้ส่วนที่เป็นน้ำแยกตัวลงไปนอนอยู่ที่ก้นถัง ทีนี้จะเหลือน้ำมันดิบแต่เพียงผู้เดียวที่ลอยอยู่ส่วนบน

เราเรียกวิธีการจับเจ้าสองสหายให้แยกจากกันนี้ว่า Dehydration (ซึ่งแปลตามรูปศัพท์ได้ว่าการทำให้แห้งนั่นเอง) และ เป็นต้นกำเนิดของศัพท์อีกสองคำคือ “Wet Crude” กับ “Dry Crude” ด้วย

แต่การทำ Dehydration นี้นะ คุณอย่านึกว่าง่ายนะครับ ทั้งนี้เพราะเจ้า Demulsifier จะปฏิบัติงานได้อย่างแข็งขันมากในยามที่มีอุณหภูมิสูง ดังนั้นในกระบวนการทำ Dehydration เราจึงต้องทำให้น้ำมันดิบร้อนอยู่เสมอ (ซึ่งสำหรับน้ำมันดิบเพชรแล้ว ต้องเกินกว่าอุณหภูมิ 55 องศาเซลเซียสครับ) วิธีการทำให้น้ำมันดิบร้อนนั้นเราก็จะใช้น้ำร้อนมากๆวิ่งผ่านท่อใต้ถัง น้ำมันก็จะร้อนขึ้นเอง

เมื่อกระบวนการแยกก๊าซและน้ำออกจากน้ำมันดิบเสร็จสิ้นลง เราก็จะได้น้ำมันดิบเปล่าๆ ที่พร้อมจะจัดส่งให้ลูกค้า ส่วนเรื่องของขั้นตอนในการนำส่งสู่มือลูกค้า กับเรื่องที่ว่าเราจะทำอย่างไรกับน้ำที่แยกออกมาจากน้ำมันดิบนั้น เอาไว้คุยกันในตอนต่อไปดีกว่านะครับ

Demulsifiers, or emulsion breakers, are a class of specialty chemicals used to separate emulsions, for example, water in oil.

They are commonly used in the processing of crude oil, which is typically produced along with significant quantities of saline water. This water (and salt) must be removed from the crude oil prior to refining. If the majority of the water and salt are not removed, significant corrosion problems can occur in the refining process.

Demulsifiers are typically based on the following chemistry:

• Acid catalysed phenol-formaldehyde resins
• Base catalysed phenol-formaldehyde resins
• Epoxy resins
• Polyethyleneimines
• Polyamines
• Di-epoxides
• Polyols
• dendrimer

The above are usually ethoxylated (and/or propoxylated) to provide the desired degree of water/oil solubility. The addition of ethylene oxide increases water solubility, propylene oxide decreases it.

Commercially available demulsifier formulations are typically a mixture of two to four different chemistries, in carrier solvent(s) such as xylene, heavy aromatic naphtha (HAN), Isopropanol, methanol, 2-Ethylhexanol or diesel.

• Facebook
• Twitter
• Line